Thở bằng miệng là thói quen tưởng chừng vô hại nhưng lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng và toàn thân. Nhiều người có thể thở bằng miệng khi ngủ, khi bị nghẹt mũi hoặc đơn giản do thói quen hít thở sai cách mà không nhận ra tác hại lâu dài. Vậy thở bằng miệng có tốt không, nguyên nhân do đâu và làm thế nào để khắc phục hiệu quả? Hãy cùng Blossom – Nha khoa công nghệ cao Hàn Quốc tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

1. Thở bằng miệng là gì? Thở bằng miệng có tốt không?

Thở bằng miệng là cách hít thở khi không khí đi trực tiếp qua miệng thay vì qua mũi. Bình thường, con người nên thở bằng mũi vì mũi có chức năng lọc bụi, làm ấm và giữ ẩm không khí trước khi vào phổi. Thở bằng miệng chỉ nên diễn ra tạm thời khi bị nghẹt mũi, cảm lạnh hoặc khi vận động mạnh.

Tuy nhiên, nếu thở bằng miệng thường xuyên, đặc biệt khi nghỉ ngơi hay ngủ, sẽ gây ra nhiều tác hại cho sức khỏe như khô miệng, hôi miệng, sâu răng, viêm họng và giảm lượng oxy trong máu. Ở trẻ em, thói quen này có thể khiến khuôn mặt phát triển dài, răng mọc lệch và lệch khớp cắn. Vì vậy, nếu bạn hoặc con bạn thường xuyên phải thở bằng miệng, hãy đến nha khoa hoặc bác sĩ chuyên khoa để được kiểm tra và điều trị kịp thời.

Thở bằng miệng là cách hít thở khi không khí đi trực tiếp qua miệng thay vì qua mũi

2. Vì sao nên thở bằng mũi thay vì thở bằng miệng? Sự khác biệt giữa thở bằng miệng và thở bằng mũi

Thở bằng mũi là cách hô hấp tự nhiên và tốt nhất cho sức khỏe, giúp cơ thể hấp thụ oxy hiệu quả hơn và bảo vệ đường hô hấp khỏi tác nhân gây hại. Khi bạn hít thở bằng mũi, không khí đi qua các lông mao và lớp niêm mạc, giúp lọc bụi bẩn, vi khuẩn, đồng thời làm ấm và giữ ẩm trước khi vào phổi. Ngoài ra, mũi còn sản sinh oxit nitric (NO) – một chất có tác dụng giãn mạch, tăng khả năng hấp thụ oxy và hỗ trợ tiêu diệt vi sinh vật có hại, giúp tăng cường miễn dịch cho cơ thể.

Ngược lại, thở bằng miệng khiến không khí đi thẳng vào phổi mà không qua quá trình lọc và điều hòa, dẫn đến khô miệng, hôi miệng, tăng nguy cơ viêm họng, sâu răng và các bệnh nha chu. Đặc biệt, ở trẻ nhỏ, thói quen này còn có thể làm thay đổi cấu trúc khuôn mặt, khiến răng hô, cười hở lợi hoặc lệch khớp cắn. Tóm lại, thở bằng mũi giúp duy trì sự cân bằng trong quá trình hô hấp, cải thiện chất lượng giấc ngủ, tăng cường miễn dịch và bảo vệ sức khỏe răng miệng, trong khi thở bằng miệng lâu dài lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến cả sức khỏe và thẩm mỹ khuôn mặt.

Thở bằng mũi là cách hô hấp tự nhiên và tốt nhất cho sức khỏe

3. Dấu hiệu và nguyên nhân của tình trạng thở bằng miệng

3.1. Dấu hiệu nhận biết người thở bằng miệng (ban ngày và khi ngủ)

Nhiều người có thói quen thở bằng miệng nhưng không nhận ra, đặc biệt là khi ngủ. Dấu hiệu thường gặp ở người lớn gồm: ngáy to, khô miệng, hơi thở có mùi, khàn tiếng, mệt mỏi sau khi ngủ dậy, quầng thâm dưới mắt và khả năng tập trung kém. Một số người còn gặp tình trạng “sương mù não” – cảm giác hay quên, mất tập trung, tư duy chậm.

Ở trẻ em, việc thở bằng miệng có thể biểu hiện qua việc hay cáu gắt, khóc đêm, chậm phát triển thể chất, môi khô, amidan to, ngủ ngày nhiều và học tập kém tập trung. Nếu kéo dài, thói quen này còn ảnh hưởng đến phát âm, cấu trúc khuôn mặt và sự phát triển của răng hàm.

3.2. Nguyên nhân thở bằng miệng thường gặp

Nguyên nhân chính khiến nhiều người thở bằng miệng là do tắc nghẽn đường thở qua mũi, buộc cơ thể phải sử dụng miệng để hít thở. Một số nguyên nhân phổ biến gồm: amidan hoặc VA phì đại, viêm xoang, cảm lạnh, dị ứng, lệch vách ngăn mũi, polyp mũi hay sưng vòm họng. Ở trẻ nhỏ, thói quen này có thể do mắc dị vật trong mũi hoặc dị tật bẩm sinh như sứt môi, hở hàm ếch.

Ngoài ra, bệnh hen suyễn, hội chứng ngưng thở khi ngủ, stress kéo dài hoặc nhiễm trùng xoang mạn tính cũng có thể khiến người bệnh thở bằng miệng. Một số trường hợp khác hình thành thói quen này ngay cả khi đường thở đã thông thoáng, khiến việc thở bằng miệng trở thành phản xạ tự nhiên và khó kiểm soát.

Thở bằng mũi là cách hô hấp tự nhiên và tốt nhất cho sức khỏe

4. Tác hại của việc thở bằng miệng kéo dài

4.1. Gây khô miệng, hôi miệng, viêm nướu, sâu răng

Thở bằng miệng khiến không khí đi thẳng vào khoang miệng mà không được lọc và làm ẩm như khi thở bằng mũi. Điều này làm giảm tiết nước bọt, yếu tố quan trọng giúp làm sạch răng và trung hòa axit trong miệng. Khi miệng bị khô, vi khuẩn có hại dễ sinh sôi, gây hôi miệng, viêm nướu và sâu răng. Nếu kéo dài, men răng bị tổn thương, mảng bám tích tụ nhiều hơn, làm tăng nguy cơ mất răng sớm và các bệnh lý nha chu.

4.2. Làm sai khớp cắn, ảnh hưởng phát triển khuôn mặt ở trẻ nhỏ

Ở trẻ em, thói quen thở bằng miệng kéo dài có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của xương hàm và khuôn mặt. Khi miệng thường xuyên mở, lưỡi hạ thấp xuống và không còn giữ vai trò hỗ trợ định hình vòm miệng, dẫn đến hẹp cung hàm, răng hô, khớp cắn lệch. Về lâu dài, khuôn mặt trẻ có xu hướng dài và hẹp, cằm tụt, môi khô và răng cửa nhô ra, thường được gọi là “mặt adenoid”.

4.3. Tăng nguy cơ ngưng thở khi ngủ, ngủ ngáy và mệt mỏi ban ngày

Thở bằng miệng làm giảm khả năng kiểm soát dòng khí đi vào phổi, dễ dẫn đến ngáy to và ngưng thở khi ngủ, tình trạng khiến lượng oxy trong máu giảm, ảnh hưởng trực tiếp đến tim mạch và não bộ. Người bệnh thường mệt mỏi, buồn ngủ ban ngày, giảm trí nhớ và khả năng tập trung. Về lâu dài, rối loạn giấc ngủ còn làm tăng nguy cơ cao huyết áp, béo phì và bệnh tim mạch.

4.4. Ảnh hưởng đến phát âm, giọng nói và thẩm mỹ gương mặt

Thói quen thở bằng miệng không chỉ ảnh hưởng sức khỏe mà còn tác động đến phát âm và giọng nói. Việc miệng luôn mở khiến âm thanh phát ra yếu, thiếu độ vang, dễ bị ngọng hoặc nói không rõ chữ. Ở trẻ nhỏ, điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp và tự tin. Ngoài ra, khuôn miệng thường xuyên mở và cơ mặt hoạt động sai cách khiến gương mặt mất cân đối, giảm tính thẩm mỹ và để lại dấu hiệu “mệt mỏi” trên khuôn mặt dù sức khỏe tổng thể vẫn bình thường.

5. Cách khắc phục và phòng ngừa thói quen thở bằng miệng

Để khắc phục tình trạng thở bằng miệng hiệu quả, trước hết cần xác định đúng nguyên nhân gây ra. Nếu nguyên nhân do nghẹt mũi, viêm xoang hoặc dị ứng, người bệnh có thể sử dụng thuốc kháng histamine, thuốc thông mũi hoặc thuốc xịt steroid theo hướng dẫn của bác sĩ để giúp thông thoáng đường thở. Trường hợp bị sưng amidan hoặc VA phì đại, phẫu thuật cắt amidan hoặc can thiệp mở rộng vòm miệng sẽ giúp cải thiện khả năng hô hấp bằng mũi. Với những người bị ngưng thở khi ngủ, liệu pháp CPAP (áp suất dương liên tục) có thể được áp dụng để giữ đường thở luôn mở khi ngủ.

Ngoài ra, người có cấu trúc răng hàm lệch hoặc khớp cắn sai nên đến nha khoa để được tư vấn chỉnh nha hoặc niềng răng, giúp định hình lại cấu trúc miệng và cải thiện thói quen thở. Với những người hay thở bằng miệng khi ngủ, có thể nằm nghiêng, kê gối cao 30–60 độ, hoặc sử dụng băng cằm hỗ trợ để giữ miệng khép kín trong lúc nghỉ ngơi.

Để phòng ngừa tái phát, nên tập luyện thói quen thở bằng mũi hằng ngày bằng cách giữ môi khép, đầu lưỡi chạm nhẹ vào mặt sau răng cửa trên, hít thở sâu và chậm qua mũi. Duy trì vệ sinh mũi họng sạch sẽ, tránh khói bụi, ô nhiễm, và tập thể dục, yoga hoặc thiền giúp điều hòa nhịp thở tự nhiên. Việc thăm khám định kỳ tại chuyên khoa tai mũi họng và nha khoa sẽ giúp phát hiện sớm bất thường, từ đó kiểm soát và loại bỏ thói quen thở bằng miệng một cách triệt để.

Vệ sinh mũi họng, tránh khói bụi và tập thể dục, yoga hoặc thiền giúp điều hòa nhịp thở

Thở bằng miệng không chỉ khiến hơi thở có mùi, khô miệng mà còn ảnh hưởng đến cấu trúc khuôn mặt và sức khỏe răng miệng lâu dài. Nếu bạn cần tư vấn hoặc muốn tìm hiểu thêm về các dịch vụ tại Nha khoa Blossom, hãy liên hệ ngay qua số HOTLINE 028.2210.3280 để được hỗ trợ tận tình và nhanh chóng!